Bugün 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı: Cumhuriyet Tarihine Yolculuk
Cumhuriyet’in ilanı, Türkiye’nin geleceği için önemli bir dönüm noktası olmuştur. Mustafa Kemal Paşa, Nutuk’ta bu önemli olayı anlatarak Cumhuriyet rejiminin temellerini atmış, devlet yönetiminde köklü bir değişimin başlangıcını simgelemiştir. 29 Ekim 1923 gecesi, Cumhuriyet’in ilanı ile Türk milletinin egemenliği vurgulanmış ve yepyeni bir döneme geçiş yapılmıştır.
Çankaya’daki Akşam Yemeği: Cumhuriyet’e Giden Yol
Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa, Kemalettin Sami Bey ve Kazım Paşa gibi dönemin önde gelen isimleriyle Çankaya’da bir akşam yemeğinde bir araya gelmiştir. Bu yemekte, Mustafa Kemal Paşa gece yarısına doğru yaptığı açıklamada, “Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz” diyerek Cumhuriyet kararı hakkında düşüncelerini paylaşmıştır. Paşa’nın bu düşüncesi, yemekte bulunan tüm devlet adamları tarafından desteklenmiş ve bu karar, Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini atmıştır.
Yemek sonrası, Mustafa Kemal Paşa ve İsmet Paşa, 1921 Anayasası’nda bazı maddeleri değiştiren bir kanun tasarısı hazırlamıştır. Tasarı, “Türkiye Devleti’nin hükümet şekli Cumhuriyettir” ifadesiyle yeni yönetim biçimini tanımlamıştır. Bu tasarının ardından, Meclis’te yapılan oylamada 158 milletvekilinin tamamının desteğiyle 29 Ekim 1923 günü saat 20.30’da Cumhuriyet ilan edilmiştir. Bu ilan, “Yaşasın Cumhuriyet!” sesleriyle karşılanmış ve devletin adı ve yönetim şekli resmiyet kazanmıştır.
Cumhuriyet’in İlk Cumhurbaşkanı: Gazi Mustafa Kemal Paşa
Cumhuriyet’in ilanının hemen ardından ilk cumhurbaşkanının seçilmesi için Meclis’te oylama yapılmıştır. 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Paşa, kürsüye çıkarak “Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır” diyerek konuşmasını tamamlamış ve yeni Cumhuriyet’in temellerini sağlamlaştırmıştır. Bu sözlerle devlet rejimi net bir şekilde belirlenmiştir.
29 Ekim’in Bayram Olarak Kabulü
Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte 29 Ekim tarihinin bayram olarak kutlanması fikri gündeme gelmiştir. 2 Şubat 1925 tarihinde, Hariciye Vekaleti (Dışişleri Bakanlığı), 29 Ekim’in milli bayram olarak kabul edilmesi yönünde kanun teklifi sunmuştur. Bu teklif, Meclis Anayasa Komisyonu tarafından değerlendirilmiş ve 18 Nisan’da karara bağlanmıştır. 19 Nisan’da TBMM’de kabul edilen teklif, 29 Ekim 1925 yılından itibaren Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştır.
Her yıl 29 Ekim’de coşkulu törenler ve etkinliklerle Cumhuriyet Bayramı kutlanmakta, Cumhuriyet’in ilanı onurlandırılmaktadır. Bu bayram, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu simgeleyen, milletin egemenliğini kutladığı önemli bir gün olarak coşkulu bir şekilde anılmaktadır.
